Hattat Çarşambalı Hacı Mehmed Arif Bey,Çarşanbevi,İstanbuli

İsmindeki "Çarşambalı" nisbesini Fatih'in Çarşamba semtinde oturduğu için alan Mehmed Arif Bey'in doğum tarihi bilinmemektedir. Küçük yaşta Maliye Nezâreti Yazı İşlerine memur oldu. Sülüs ve nesih yazıyı celî sülüsün büyük üstadı Mustafa Rakım (1758-1826) talebesi Hâşim Efendi (ö.1845)'den meşk etti. Ta'lîk yazıyı ise Sami Efendi ile birlikte Kıbrısîzâde İsmail Hakkı Efendi'den başlar, daha sonra ise Melek Paşa Torunu Ali Haydar Bey'e devam eder. Bu konu ile alâkalı Sami Efendi; "Ben, hocamı terketmedim, Arif bıraktı.   Fevkalâde bir hattat olduğu halde, yazıdan on para kazanamadı. Benim ise, babamdan intikal eden pek çok borcum vardı; onları, hep yazıdan kazandıklarımla ödedim. İnsan hocasını terk ederse, feyzi kalmaz, kesilir."Kendisini özellikle celî yazıya veren Arif Bey, müsennâ yazıda güzel örnekler vermiştir, imzasız yazıların hattatlarını tanımada mahir olduğu rivayet olunur. Üsküdar, Özbekler Tekkesi Şeyhi Hezarfen Edhem Efendi, Hulusi Efendi ve hayatı hakkında herhangi bir bilgi bulunmayan Hayreddin isimli hattat, Çarşambalının en önemli talebelerindendir.Üsküdar Selimiye ve Rum Mehmet Paşa Camilerindeki levhaları kendisi yazdı. Gedik Paşa Camii’ndeki bir kitabe ve Aksaray - Valide Camii’nin avluya giriş kitabesi Çarşambalı Arif’e aittir.H. 1310/1892 tarihinde vefat eden Arif Bey, Yâvedûd Kabristanı'na defnedilmiştir. Ta'lik hatla yazılan ve bugün maalesef mevcut olmayan kitabenin metni şöyledir:Huvel-Bâkî
Allahu sübhanehu ve teâlâ, mektubî-i maliyye mukabelecisi meşâhir-i hattâtînden mekârim-i ahlâk ile mevsûf, muhibbi âli abâ el-hâc Ârif Bey kuluna ve bi'l-cümle müminin ve müminâta rahmet eyleye, âmîn Sene 1310.Dipnotlar

M. Uğur Derman, Hattat HACI ÂRİF'ler, isfanbul, 50 San'at Sever Serisi-21, 1965, s.1; a.mlf., "Çarşanbalı Hacı Arif Bey", Kültür ve Sanatta KÖK, c.2, s.13 (Mart 1982), s.14; a.mlf., İKMHS, 220; a.mlf, Sabancı Koleksiyonu, 148; Rado, 227. Bu müellifler haricinde Eşref Edib, İTA, 194, s. 496 ve ibnülemin, Son Hattatlar, s. 50'de Mehmed Arif Bey'in Kazasker Musfafa izzef Efendi'den meşk ettiğini yazmışlardır ki, doğrusu Hâşim Efendi'den meşkettiğidir. Çünkü Mehmed Arif Bey'in yazısının Kazasker üslûbu ile alâkası yoktur. Ayrıca Necmeddin Okyay (1883-1976), Eyüplü Hattat Rıfat Efendi'den, Arif Bey'in, Hâşim Efendi'den meşk ettiğini işitmiştir. (bkz. Derman, Hattat "HACIÂRİF'ler, 2,3)
Eşref Edib, "Çarşambalı Hattat Hacı Arif Bey" İTA, 496; İbnülemin, 50; Derman, Hattat "HACIÂRİF'ler, 3.
Derman, a.g.e., 3; a.mlf., KÖK, 14.
Eşref Edib, a.g.m., 496; İbnülemin, 52; Derman, Hattat "HACIÂRİF'ler, 3.
Hezârfen Edhem Efendi'nin hayatı için bkz. M. Uğur Derman, Türk Sanatında Ebru, İstanbul, Akbank, 1977, s. 32-40.
Hayatı hakkında bkz. M. Uğur Derman, Türk Hat Sanatının Şaheserleri, L55; a.mlf. İKMHS, 222; Muhittin Serin, Hulusi Efendi'nin Ta'lik Meşk Murakkaı, İstanbul, Kubbealtı Akademisi Kültür ve San'at Vakfı, 1999.
İbnülemin, 52.Kaynak: Dr. Süleyman Berk, Eyüplü Hattatlar, Eyüp Sultan Belediyesi Yayınları.