23 Kasım 2015 Pazartesi

Hattat Hasan bin Ahmed veya Abdullah Üsküdarlı,Hasan Çelebi,Çerkez Hasan,Üsküdari

Ahmed Karahisârî'nin en usta öğrencisi olan Hasan Çelebi'nin nereli olduğu ve ne zaman doğduğu belli değildir. Çerkez asıllı olduğu için “Çerkez Hasan” olarak da çağrılan Hasan, Ahmed Karahisârî'nin kölesi iken azad edildi. Hocası onu evlat edindi ve aklam-ı sitte'yi öğretti. Bu yüzden bazen kendisine “Karahisârî Kulu” denir. Yazıda hocasının yolunda ustalıkla yürüdüğü ve onun yerini doldurduğu için “Hasan Halife” olarak da anılır. Bazen eserlerine “Hasan b. Ahmed-i Karahisârî” tarzında imza atan sanatkar, nadiren “Hasan b. Abdullah” olarak da imza atmıştır. Hakikatte babasının adı Abdullah değildir. Eskiden kölelerin baba adı daima Abdullah (Allah'ın kulu) olarak kaydedilirdi. İstanbul Süleymaniye Camii'nin kitabesi ile çini üzerindeki celî sülüs yazıları ve Edirne'de Selimiye Camii'nin kitabesi ve çini üzerindeki yazıları onundur. Selimiye'nin yazılarının Hasan Çelebi'ye yazdırılması, Mimar Sinan'ın arzusu üzerine olmuştur. Padişah, 8 Muharrem 980/1572 tarihindeki hükmünde Sinan'a şöyle hitap ediyor: “Edirne'de bina olunmak emrim olan Cami-i Şerif için lazım olan tahrir için Katip Molla Hasan'ı talep eylemişsin...” Sinan'ın üç ay sonra gönderdiği bir yazı üzerine gelen “hüküm”de şunlar yazılıdır: “Pencerelerine dek kâşi olup pencerelerin üstü kâşi ile Sûre-i Fâtihâ'yı vech-i münâsib gördüğün üzere yazdırasız.” Hasan Çelebi, Selimiye'nin kubbe yazısına nezaret ederken bir gözüne kireç düşmesi üzerine onu, kalemlerini temizlediği su ile yıkayınca görme kuvvetini kaybetti. Bunun üzerine II. Selim, hayat boyu kendisine maaş bağlattı. Kubbedeki yazı XIX. asırda tamir sırasında mahalli bir hattata yazdırıldığı için bugün mevcut değildir. Hasan Çelebi, Sütlüce'de hocasının yanında toprağa verilmişse de bu mezarlar bugün kaybolmuştur. Hattat, ister mermer, ister kağıt üzerine olsun bütün eserlerinde mahir ve usta bir ele sahipti. Önceleri, hocasının yolunda yürümüş, onun ölümünden sonra Şeyh Hamdullah ekolüne dönmüştür. Yazısını hocası Ahmed Karahisârî'ninkilerden ayırmak zordur. Sultan II. Selim'e takdim edilmek üzere sülüs, nesih, muhakkak ve reyhanî yazıları kullanarak yazdığı Evrâdü'l-Usbûiyye adlı duâ mecmuası, ustalığına şehadet eden eserlerinin başında yer alır. Hasan Çelebi'nin önemli bir eseri de Süleymaniye Camii'nin kitabesidir. Üç bölümden ibaret olan kitabe metni Şeyhülislam Ebussuûd Efendi tarafından hazırlanmış olup Arapça'dır. Hasan Çelebi'nin imzası şöyledir: Ketebehû Hasan b. Ahmed el-Karahisârî.

Şevket Rado,hattatın baba adının Abdullah olduğunu kaydeder.





Hiç yorum yok:

Yorum Gönder