Hattat Şeyh'l-İslam Mehmed Sadeddin bin Hasan Can Hoca Sadeddin Hoca Çelebi Hace-i Sultani Koca Hoca Efendi

Şehridir.Yirmi ikinci Osmanlı şeyhülislâmı.Asıl adı Mehmed Sadeddin'dir.Babası İsfahan'lıdır ve Bursa'da vefat etmiştir.Babası ve ceddi Ayvansaray kapısı haricinde Bektaş Efendi Türbesi yakınında Haşebiyye Türbesinde medfundur.Doğumu H.943 yılıdır.Hâce-i Sultanî unvanı veya Hoca Çelebi yâhud Koca Hoca Efendi adıyla tanındı.
Büyük babası Hâfız Mehmed, Bayındır ümerâsından Sofu Halil'in yakınlarından idi.1536 yılında İstanbul’da doğdu.Yavuz Sultan Selim'in nedimi Hasan Can'ın oğludur.İlköğrenimini, Sahn-ı Semân müderrisi Karanlı Mehmed Efendi ile devrin diğer bilginlerinden aldı.1555'te Ebussuüd Efendi'den staj görüp İstanbul Murâd Paşa Medresesi müderrisliğine tâyin edildi.1564'te Erbain pâyesiyle Bursa Yıldırım Medresesine müderris oldu.Bir yıl sonra Hâriç rütbesine yükseldi.Mayıs 1570'te Bursa Sultânı payesi aldı.1571'de Sahn müderrisliğine getirildi.Mayıs 1573'te Şehzade  Murâd'ın öğretmenliğine  tâyîn edildi.Manisa'ya gönderildi ve orada sekiz ay kaldı.Şehzadenin güven ve saygısını kazanarak, onunla birlikte İstanbul'a döndü.III. Murâd 1574'te tahta çıkınca Sa'deddîn Efendi de Hace-i Sultani unvanıyla padişah hocalığına getirildi.Sultân III. Murâd'ın ölümünden sonra tahta geçen (1595) Sultân III. Mehmed'in de hocası oldu.Padişahın, ordusunun başında Eğri seferine gitmesini sağladı.Haçova savaşının kazanılmasında önemli rolü oldu.Zamanla Saraydaki etkisi azaldı, 1597'de görevden alındı.1598'de "Hâce-i Sultanî" unvanı üzerinde kalmak koşuluyla şeyhülislâmlığa tayin edildi, ölünceye kadar bu makamda kaldı.H.1008 yılında vefat etti.Ebu Eyyub Ensari civarında kendi hayırları olan bir dairede medfundur.Mezar taşını Gül Hafız Mehmed Üsküdari yazmıştır.Sadeddin Efendi'nin medfun olduğu daireyi oğlu Müftü Esad Efendi Şeyh Şaban Halveti'ye hangah eylemiştir ve hala Yahyazade tekkesi demekle meşhurdur.

Eserleri:
Tâcü’t-Tevârih
Selimnâme
Sadr-üş-Şerîa Hâşiye
Risâle-i Kuşeyrî Tercümesi,
Behçet-ül- Esrâr (Eş-Şettenûfi'den çeviri)
Semâvât-ül-Edvâr ve Mir’ât-ül-Ahbâr
Lârî’nin Farsça târihini ve Emâlî Kasîdesi’ni aynı vezinle Türkçeye tercüme etmiştir.

Müstakimzade Tuhfe-i Hattatin S.399-400
Şevket Rado Türk Hattatları S.83
Habib Efendi-Hat ve Hattatan S.134-135
Menakıb-ı Hünerveran S.7