Hattat Sultan III. Ahmed Han es Salis bin es Sultan Mehmed er Rabi bin İbrahim han

Memleket meseleleri yanında hattatlıkla da meşgul olan III.Ahmed, sülüs ve celî sülüs’ü devrinin büyük ustası Hafız Osman Efendi, nesta’lîk’i de Veliyüddîn Efendi’den öğrenmiştir. Kendisi için yaptırdığı III.Ahmed Kütüphânesi’nde 3652 numarada kayıtlı olan on dört sayfalık celî sülüs ile yazdığı 1136/1723 tarihli bir murakkâı vardır. Bu murakkâ, gerek kabının meşhur müzehhib Ali-i Üsküdârî tarafından yapılmış olması ve gerek III.Ahmed’in en iyi yazılarından bir numûne teşkil etmesi bakımından görülmeğe değer. Padişah bu murakkâı yazdıktan sonra devrin meşhur hattatlarını toplayarak bir meclis tertib etti ve yazılarını onların tetkit ve tenkit nazarına sundu. Yazıların hattatlar tarafından beğenilmesi üzerine devrin iki tanınmış şâiri olan Vehbî ve Nedîm birer şiir söylediler. III.Sultan Ahmed’in bilhassa celî sülüs üzerinde durduğuna bugün elimizde olan eserleri şehâdet etmektedir. Gerçi Hâfız Osman’ın celî sülüs’ü üzerinde fazla durmuş, yani çalışmış bir kimse değildi. Fakat şüphe yok ki sülüs’teki ustalığı sayesinde celî sülüs yazmak isteyen ve yazan padişaha elinden gelen yardımı göstermiştir. Şüphesiz Hâfız Osman’ın 1110/1698’de vefatından sonra padişah olan III. Ahmed’in celî sülüs’ü öğrenmek hususunda zamanının, Mehmed Bursevî, Mustafa b. Süleyman, Beşir Ağa, Yahya Fahrî gibi meşhurlarından da istifade ettiğini zannediyoruz. Bizce harflerdeki bazı benzeyişler bakımından padişah, Mehmed-i Bursevî ’den istifade etmiş olmalıdır.III. Ahmed’in Topkapı Sarayı Kütüphânesi’nden başka İstanbul’da câmilerde de levhaları vardır. Gene Topkapı Sarayı Arz Odası kapısı üzerindeki “Besmele” de onun tarafından yazılmıştır. Ayrıca en büyük celî sülüs yazılarından biri Ayasofya arkasında, biri de Üsküdar meydanında bulunan ve kendisi tarafından yaptırılan çeşmeleri üzerinde bulunmaktadır. Bunlardan Ayasofya’nın arkasındakini cephesindeki, Târîhi Sultan Ahmed’in cârî zebân-ı lûleden / Aç besmeleyle iç suyu Han Ahmed’e eyle duâ.Yazısı ise yukardaki kadar sanatlı değildir. Bunlardan başka yazıları da olan padişahın eserleri devrinin sanat anlayışına uygundur. Onun hat sanatında en mühim yeri, bize Türk celî sülüs yazısının seyrini takip etmeye yarayacak eserler bırakmasıdır.

Gördüğüm eserleri ektedir.Mustafa ÜZEL